ΠΑΤΖΑΡΙ

Το παντζάρι (Beta vulgaris), ή κοκκινογούλι, είναι φυτό της οικογένειας Αμαρανθοειδή, η οποία παλιότερα ήταν γνωστή ως Χηνοποδιοειδή. Είναι μονοετές ή διετές φυτό του οποίου η ρίζα είναι εδώδιμη. Υπάρχουν πολλές καλλιεργήσιμες ποικιλίες, όπως το σέσκουλο, μια φυλλώδης ποικιλία παντζαριού, και το ζαχαρότευτλο, της οποίας η ρίζα έχει υψηλή συγκέντρωση σε σάκχαρα. Όλες οι καλλιεργήσιμες ποικιλίες παντζαριού προέρχονται από το υποείδος B. v. vulgaris. Άλλα υποείδη του παντζαριού είναι τα B. v. maritima, το οποίο βρίσκεται στη Μεσόγειο, στις Ευρωπαϊκές ακτές του Ατλαντικού, από τη Μέση Ανατολή μέχρι την Ινδία, και το B. v. adanensis, το οποίο βρίσκεται στη βόρεια ανατολική Μεσόγειο. Η εξημέρωση του φυτού θεωρείται ότι έλαβε χώρα την 2η χιλιετία π.Χ. στην περιοχή της Μεσογείου.

Το φυτό φτάνει σε ύψος το 1,5 μέτρο. Έχει μικρά ερμαφρόδιτα άνθη και η επικονίασή του γίνεται από τον αέρα. Το φυτό προτιμά καλά στραγγιζόμενα εδάφη. Τα φύλλα του έχουν σχήμα καρδιάς και έχουν μήκος 5 με 20 εκατοστά.Τρώγεται τόσο ωμό, όσο και μαγειρεμένο, ολόκληρο. Η ρίζα του ωμή είναι σκληρή, ενώ μαγειρεμένη είναι πιο μαλακή. Χρησιμοποιείται στις σαλάτες. Εξαιτίας της μεγάλης περιεκτικότητάς του σε σάκχαρα, περίπου 16-20%, χρησιμοποιείται ως πηγή σακχάρου στις περιοχές με εύκρατο κλίμα. Επίσης και τα φύλλα του είναι εδώδιμα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντί το σπανακιού, όμως τα ωμά φύλλα μπορεί να αφήσουν πικρή γεύση στο στόμα. Τα παντζάρια είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, νιτρικά άλατα, μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο, νάτριο, βιταμίνη C και φολικό οξύ. Το έντονο κόκκινο χρώμα τους οφείλεται στην παρουσία βουλγαξανθίνης. Σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστήμιου του Έξετερ, τα παντζάρια βελτιώνουν την αντοχή κατά 16% και ο χυμός τους βοηθάει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Το μαγνήσιο που περιέχουν βοηθάει την απορρόφηση του ασβεστίου. Επίσης τα παντζάρια έχουν καθαρτικές ιδιότητες.